Ψυχολογία Παιδικής και Εφηβικής Ηλικίας

---

Στόχος του μαθήματος είναι η απεικόνιση της συμβολής της ψυχολογίας στην κατανόηση της διαμόρφωσης της  προσωπικότητας του παιδιού & του εφήβου, δηλαδή του μαθητή. Τα ευαίσθητα θέματα της σχολικής εκπαίδευσης – μνήμη, γνώσεις, κίνητρα, αξιολόγηση – προσεγγίζονται με σκοπό να την καλύτερη κατανόηση του μαθητή και της βελτίωσης της εκπαιδευτικής πράξης προς όφελος και των δύο μερών –εκπαιδευτικού & μαθητή.

Οι φοιτητές/φοιτήτριες αναμένεται να:

• Αξιολογούν κριτικά τις βασικές θεωρητικές έννοιες της Ψυχολογίας της Προσωπικότητας και να γνωρίζουν την εξέλιξη της επιστημονικής σκέψης κατανοώντας τα βασικά θεωρητικά μοντέλα  της εξέλιξης της προσωπικότητας και ερμηνείας της συμπεριφοράς.
• Εκτιμούν τους βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν  την ανάπτυξη της προσωπικότητας και της συγκρότησης της ταυτότητας με κυρίαρχη την οικογένεια και τη σχέση γονέα-παιδιού και να αξιολογούν κριτικά τα βασικά ευρήματα σύγχρονων ερευνών που σχετίζονται με την προσωπικότητα.
• Είναι σε θέση να μπορούν να αναγνωρίζουν τη σχέση προσωπικότητας και συμπεριφοράς του μαθητή και να αξιολογούν τις ψυχολογικές  έννοιες που μπορούν να βελτιώσουν  τη σχέση εκπαιδευτικού-μαθητού.
• Κατανοούν τις επιδράσεις των ατομικών διαφορών (πχ. φύλο, δείκτης νοημοσύνης, συναισθηματική νοημοσύνη, προσωπικότητα, πολιτισμική ποικιλότητα) στη μάθηση.
• Συζητούν και να αξιολογούν τη συνεισφορά της έρευνας στον τομέα της γνωστικής ψυχολογίας (σχετικά με τη μνήμη, επίλυση προβλημάτων, αντίληψη, προσοχή) στη διδασκαλία και στη μάθηση.
• Εξηγούν τα αίτια και τις επιδράσεις ποικίλων δυσκολιών του μαθητή και να συζητούν το ρόλο του εκπαιδευτικού μέσα στο πλαίσιο της ειδικής και συμπεριληπτικής (inclusive) εκπαίδευσης.
• Κατανοούν τις ψυχοσυναισθηματικές ανάγκες των χαρισματικών παιδιών και των παιδιών με ειδικές ανάγκες προκειμένου να σχεδιάζουν επαρκείς παρεμβάσεις συμπερίληψης.
• Ενδυναμώσουν τις γνώσεις τους σχετικά με το ρόλο του εκπαιδευτικού/σχολικού ψυχολόγου στη διαγνωστική αξιολόγηση, συμβουλευτική αγωγή και στο σχεδιασμό εκπαιδευτικών παρεμβάσεων.
• Συνοψίζουν τη συνεισφορά της νευροεπιστήμης στην κατανόηση της ανθρώπινης μάθησης.
• Χρησιμοποιούν ποσοτικές και ποιοτικές μεθόδους έρευνας και ανάλυσης για τη διερεύνηση διαφόρων  ερευνητικών ερωτημάτων.
• Επεξηγούν και να αξιολογούν κριτικά τις ερευνητικές μεθόδους που χρησιμοποιούνται στον τομέα της ψυχολογίας και να επιδείξουν ικανότητες στην ετοιμασία ερευνητικών προτάσεων και στη διεξαγωγή πρωτότυπης έρευνας.
• Επιδείξουν γνώση στο σχεδιασμό και χρήση μεθόδων που στόχο έχουν να προάγουν την κοινωνικοσυναισθηματική  ανάπτυξη και ευημερία των παιδιών στο πλαίσιο του σχολείου, σε συνεργασία πάντα με τους σχολικούς φορείς και την οικογένεια.

---

Γενικές Ικανότητες

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών.
• Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις.
• Αυτόνομη εργασία.
• Ομαδική εργασία.
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον.
• Ενίσχυση της αναστοχαστικής σκέψης (σύνδεση της γνώσης με την επαγγελματική τους πορεία & καθημερινότητα).
• Σεβασμός στη διαφορετικότητα και την πολυπολιτισμικότητα.

---

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

• Εισαγωγή στην Ψυχολογία της Παιδικής και Εφηβικής Ηλικίας.
• Ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού & του εφήβου.
• Χαρακτήρας, Ιδιοσυγκρασία, Αυτοεκτίμηση, Αυτοαντίληψη.
• Η ολοκλήρωση του εαυτού και οι διαδικασίες διαμόρφωσης ταυτότητας.
• Γνωστική, συναισθηματική, κοινωνική, και ηθική ανάπτυξη του παιδιού και εφήβου.
• Θεωρίες γνωστικής ανάπτυξης στην παιδική και εφηβική ηλικία.
• Νοημοσύνη, συναισθηματική νοημοσύνη.
• Μνήμη & μάθηση.
• Θεωρία προσωπικότητας των πέντε παραγόντων. Σχέση της θεωρίας των πέντε παραγόντων με τη συμπεριφορά, την επίδοση των μαθητών και την αποδοτικότητα των ομαδικών διεργασιών.
• Ψυχοδυναμική θεώρηση της ανάπτυξης του παιδιού & του εφήβου.
• Θεωρία δεσμού και ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού και του εφήβου. Δεσμός και σχέσεις.
• Υπαρξιακή θεωρία της προσωπικότητας.
• Η θετική ψυχολογία στην ανάπτυξη του παιδιού & του εφήβου και ο ρόλος της στην εκπαιδευτική διαδικασία για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας και της ενίσχυσης των γνωστικών λειτουργιών.
• Συγκρότηση της επαγγελματικής ταυτότητας του παιδιού & του εφήβου και ο ρόλος της οικογένειας.
• Ψυχοκοινωνικά-Συναισθηματικά χαρακτηριστικά χαρισματικών παιδιών και παιδιών ΑμΕΑ.
• Αναπτυξιακές θεωρίες & αναπηρία.
• Ο ρόλος του σχολείου και των γονέων στη διαμόρφωση της προσωπικότητας των παιδιών και των εφήβων.